IAS चा Full Form काय आहे ? | IAS full form in marathi

तुम्हाला माहित आहे का  IAS चा Full Form काय ? हे जाणून घेणे खूप आवश्यक आहे कि एक IAS काय करतो आणि आपल्या समाजात एका IAS ची काय भूमिका असते? कारण अशाप्रकारचे प्रश्न नेहमीच स्पर्धा परीक्षेत विचारले जातात, त्यामुळे अश्या प्रश्नांची उत्तरे माहित असणे खूप महत्वाचे असते. जर तुम्हाला आयएएस चा full  form  किंवा IAS विषयी basic information माहित नाही तर आम्ही या पोस्ट मध्ये तुम्हाला याबद्दल सविस्तर माहिती सांगणार आहे. 

IAS full form in marathi

तशी तर IAS  हि एक परीक्षाच असते पण त्याबद्दल आपल्याला माहिती असणे महत्वाचे आहे. म्हणून मी विचार केला कि तुम्हा सर्वांना या लेखाच्या माध्यमातून आयएएस बद्दल सर्व प्रकारची लहान मोठी माहिती दिली जावी, ज्यामुळे पुढे चालून तुमच्या मनात IAS full form in marathi याविषयी कोणतीच शंका राहू नये, चला तर मग सुरु करूया आणि जाऊन घेऊया IAS काय आहे ? आणि IAS चा फुल फॉर्म काय आहे?

IAS चा Full Form, Indian Administration Services हा आहे. IAS अधिकाऱ्याला आपल्या भारतीय समाजात शक्ती आणि प्रतिष्ठेचे एक प्रतीक मानले जाते. सर्व प्रकारच्या सरकारी यंत्रणेची किल्ली हि IAS अधिकाऱ्यांच्या हातात असते, हे सुद्धा जाणून घेण्यायोग्य आहे कि शहर पोलीस अधीक्षक सुद्धा अधिकांश राज्यांमध्ये IAS  (DM) अंतर्गत काम करत असतात IAS अधिकाऱ्यांकडे बरेचसे अधिकार असतात त्यामुळे त्यांची जबाबदारी आणि प्रतिष्ठा दोन्ही मोठ्या असतात.  

इतकी मोठी  जबाबदारीसाठी एक योग्य व्यक्ती निवडणे हीच एक खूप मोठी जबाबदारी असते, त्यामुळे सिव्हिल सेवा परीक्षेची (CSE) अश्याप्रकारे रचना केली जाते कि फक्त प्रतिभावंत विद्यार्थीच ती परीक्षा पास करू शकतील. 

सिव्हिल सेवा परीक्षेत ६ लाख उमेदवारांपैकी फक्त १००० निवडले जातात, आणि यामध्ये सामान्य पदवीधारकापासून डॉक्टर, इंजिनियर, वैज्ञानिक, हे सर्व या परीक्षेत भाग घेत असतात. यासाठी, या परीक्षेत selection खूप कठीण असते, यामुळेच सिव्हिल सेवा परीक्षेला आपल्या देशात सर्वात कठीण परीक्षा मानले जाते 

IAS काय असते ?

IAS परीक्षा भारतातील एक प्रमुख परीक्षा आहे आणि सर्वात कठीणही. IAS समाज सेवा करण्यासाठी सर्वश्रेष्ठ अखिल भारतीय सेवा आहे. आपल्या देशातील युवक जीवनात एकदातरी IAS अधिकारी बनण्याची महत्वाकांक्षा ठेवतात. UPSC, all India services आणि भिन्न central civil service साठी प्रत्येक वर्षी civil service examination (CSE) परीक्षा आयोजित करते.

आधीपासून आरक्षित वर्गांशिवाय, या वर्षी union public service commission ने भारत सरकार द्वारे अनिवार्य केलेल्या Economically Weaker Section(EWS) उमेदवारांना आरक्षण प्रदान करण्याच्या उद्देश्याने Economically Weaker Section(EWS) ची एक नवीन श्रेणी जोडली गेली, Economically Weaker Section(EWS) उमेदवारांसाठी पात्रतेच्या नियम व अटींना बदलले गेले नाही व सामान्य उमेदवारांच्या पात्रतेच्या अटींसोबत त्याचे एकत्रीकरण करण्यात आले आहे.

IAS ला अधिकारीक तत्वावर civil services examination (CSE) म्हटले जाते, जी दरवर्षी central recruiting agency, Union Public Service Commission (UPSC) द्वारे आयोजित केली जाते. 

आयएएस चा फुल फॉर्म मराठीत  – IAS full form in marathi

IAS चा Full Form मराठीत “भारतीय प्रशासकीय सेवा" असा आहे 

I– भारतीय (Indian)

A – प्रशासकीय (Administrative)

S – सेवा (Service)

IAS परीक्षेत आपली निवड  कशी होऊ शकते ?

आयएएस ही सेवा नसून मोठी जबाबदारी आहे. IAS अधिकारी एकापेक्षा जास्त स्तरावरील सर्व भागधारकांच्या सर्व प्रयत्नांना योग्य दिशा प्रदान करते. ते जिल्ह्यात नेते म्हणून काम करतात आणि प्रत्येकाला चांगले काम करण्याची प्रेरणा देतात. येथे तुम्ही वाचू शकता, IAS ची तयारी कशी करावी.

शहर किंवा जिल्हा, मग ते राज्य सरकार असो किंवा भारत सरकार, प्रत्येक विभागाच्या शीर्षस्थानी IAS अधिकारी तैनात असतात. दरवर्षी, यूपीएससी फेब्रुवारी महिन्यात नागरी सेवा परीक्षेसाठी अधिसूचना जारी करते, ज्यात आयएएससह सुमारे 24 केंद्रीय नागरी सेवा जाहिराती असतात.

भारतात IAS - Indian Administrative Service, IPS - Indian Police Service and IFoS -Indian Forest Service को अखिल भारतीय सेवा(All India services) यांना अखिल भारतीय सेवा म्हणून अधिसूचित केले आहे. उर्वरित services, Central civil services मध्ये येतात.

दरवर्षी सुमारे 6 लाख उमेदवार नागरी सेवा परीक्षेसाठी फॉर्म भरतात परंतु शेवटी फक्त 1000 उमेदवारांची निवड केली जाते. म्हणजे उत्तीर्णतेची टक्केवारी खूप कमी आहे. तसेच, जागांची संख्या कमी झाल्यास passing percentage आणखी कमी होईल.

IAS परीक्षा पात्रता निकष (Criteria)

आता आपण IAS परीक्षेच्या पात्रतेचे निकष पाहू.

राष्ट्रीयत्व

भारतीय नागरिकांसह तिबेट, नेपाळ आणि भूतानचे नागरिक या परीक्षेसाठी अर्ज करू शकतात, परंतु IAS आणि IPS भरतीसाठी उमेदवार भारताचा नागरिक असणे आवश्यक आहे.

Educational Qualification

या परीक्षेसाठी आवश्यक शैक्षणिक पात्रता कोणत्याही शाखेतील पदवीधर असणे आवश्यक आहे. पदवीसाठी किमान टक्केवारीची अट नाही. केवळ आवश्यक अट अशी आहे की graduation सरकारी मान्यताप्राप्त विद्यापीठातून असावी. परीक्षेची रचना अशी केली गेली आहे की वेगवेगळ्या पार्श्वभूमीतील व्यक्तींना खेळाच्या मैदानात बसवले जाते. ज्या उमेदवारांना पदवी अभ्यासक्रमामध्ये चांगले गुण आहेत, त्यांना कोणताही फायदा नाही, फक्त नागरी सेवा परीक्षेच्या बाबी महत्त्वाच्या आहेत.

जे उमेदवार त्यांच्या graduation अभ्यासक्रमाच्या last year मध्ये आहेत त्यांना verification वेळी ते त्यांच्या graduation marks sheet सादर करतील या अटीवर अर्ज करू शकतात.

Age Criteria

या परीक्षेसाठी उमेदवाराचे किमान वय 21 वर्षे असावे. वेगवेगळ्या श्रेणींसाठी वेगळी वयोमर्यादा निर्धारित करण्यात आली आहे. सामान्य श्रेणीसाठी 32 वर्षे, ओबीसीसाठी 35 वर्षे आणि एससी आणि एसटीसाठी 37 वर्षे. अपंग वर्गात अधिक शिथिलता आहे.

अधिसूचना वर्षाच्या 1 ऑगस्टपासून वयाची गणना केली जाईल.

जे उमेदवार IAS किंवा IFS मध्ये निवडले गेले आहेत, ते मागील कोणत्याही परीक्षेत बसले आहेत आणि त्या सेवेचे सदस्य राहून पुन्हा नागरी सेवा परीक्षा फॉर्म भरू शकत नाहीत.

आयएएस ऑफिसर यांना मिळणारे पदे कोणकोणते आहेत?

आता जाणून घेऊया की IAS Officer ला कोणकोणते पद मिळतात.

– जिल्हाधिकारी

– आयुक्त

– मुख्य सचिव

– सार्वजनिक क्षेत्रातील युनिट्सचे प्रमुख

– कॅबिनेट सचिव

– निवडणूक आयुक्त इ.

फॉर्म भरण्याशी संबंधित काही महत्वाच्या गोष्टी

फॉर्म भरताना उमेदवाराला नाव, वडिलांचे नाव, आईचे नाव इत्यादी सर्व मूलभूत माहिती भरावी लागते. नागरी सेवा परीक्षेसाठीही केंद्र चिन्हांकित केले जाणार आहे. ही परीक्षा देशातील 72 शहरांमधील वेगवेगळ्या केंद्रांवर एकाच वेळी घेतली जाते.

दुसरा महत्त्वाचा मुद्दा म्हणजे उमेदवारांना फॉर्म भरताना नागरी सेवा मुख्य परीक्षेसाठी पर्यायी विषयही निवडावा लागेल. अधिसूचनेमध्ये, 26 पर्यायी विषयांपैकी एक निवडून फॉर्ममध्ये चिन्हांकित करणे आवश्यक आहे. फॉर्म भरताना, उमेदवारांनी त्यांच्या परीक्षेचे माध्यम देखील भरणे आवश्यक आहे. ते IAS च्या प्राथमिक परीक्षेत हिंदी तसेच इंग्रजीमध्ये परीक्षा देऊ शकतात. 

आज तुम्ही काय शिकलात?

मला आशा आहे की तुम्हाला माझा लेख आवडला असेल, IAS चा फुल फॉर्म काय आहे. वाचकांना आयएएस चा फुल फॉर्मबद्दल संपूर्ण माहिती देण्याचा माझा नेहमीच प्रयत्न राहिला आहे जेणेकरून त्यांना त्या article संदर्भात इतर कोणत्याही साइट किंवा internet वर शोध घेण्याची गरज पडू नये.

यामुळे त्यांचा वेळही वाचेल आणि त्यांना सर्व माहिती एकाच ठिकाणी मिळेल. जर तुम्हाला या लेखाबद्दल काही शंका असेल किंवा तुम्हाला त्यात काही सुधारणा व्हावी असे वाटत असेल तर तुम्ही यासाठी खाली टिप्पण्या लिहू शकता.